انتشار سروده‌های رودکی به کوشش علی رواقی/ کاستی‌های بزرگ در دیوان کوچک پدر شعر فارسی
تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۱۵۲۵۸۱
«سروده‌های رودکی»، به کوشش علی رواقی، از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. این اثر ماحصل سال‌ها مطالعه و تأمل رواقی بر سروده‌های رودکی است. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دیوان اشعار رودکی اولین‌بار در قرون 15 و 16 میلادی تدوین شد. پس از تدوین این دیوان، شارحان و فرهنگ‌نویسان آن را در حکم سرچشمه قرار دادند و همین موضوع سبب شد شعر رودکی با تألیفات شاعران دیگر بیامیزد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از قرن نوزدهم به این سو مرحله‌ای مهم از متن‌شناسی بر آثار رودکی آغاز شد که ره‌آورد آن، انتشار تصحیح‌های مختلف و پژوهش‌های متعدد بر آثار به یادگار مانده از پدر شعر فارسی بود. با این همه، از نظر برخی از محققان، دیوان رودکی همچنان نیازمند پژوهش و تحقیق است. سروده‌های رودکی طی دهه‌های اخیر به کوشش پژوهشگران مختلفی مانند سعید نفیسی، صدرالدین عینی، میرزایف، خلیل خطیب رهبر و ... منتشر شده است. در برخی از این آثار مانند تصحیح نفیسی بر دیوان او، بسیاری از گره‌های شعری او گشوده شد و دریچه جدیدی به روی پژوهش بر سروده‌های پدر شعر فارسی گشوده شد. اما با وجود همه این تلاش‌ها، علی رواقی معتقد است که دیوان کوچک پدر شعر فارسی، همواره دارای کاستی‌ها و نادرستی‌های مکرری بوده است.
علی رواقی که از اساتید نام‌آشنای حوزه متن‌شناسی و پژوهش‌های ادبی است، تحقیق بر آثار رودکی را از دوران دانشجویی آغاز کرده است. او در مقدمه کتاب جدید خود در این رابطه توضیح داده و گفته است که به دستور یکی از اساتید، ناگزیر به تحقیق در این زمینه پرداخته و ماحصل سال‌ها تلاش، اینک در مجموعه‌ای با عنوان «سروده‌های رودکی» از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است.
رواقی که سال‌ها تحقیق در حوزه زبان فارسی در منطقه فرارود را در کارنامه خود دارد، در اثر جدید خود تلاش کرده تا کاستی‌های موجود در آثار رودکی را برطرف کند. اشراف او بر این حوزه از مزیت‌های اثر جدید درباره رودکی است که می‌تواند در درک و خوانش بهتر سروده‌های او یاری‌گر مخاطب باشد. او در مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته است:
با صد هزار مردم تنهایی
بی صد هزار مردم تنهایی
بیتی که بر پیشانی این یادداشت نشسته سروده رودکی است که نزدیک به هزار و 100 سال پیش توانسته است با احساس و دریافتی درست، تنهایی انسان را در همه روزگاران به سادگی بسراید. برداشت نگارنده با توجه به تنهایی و دشواری قافیه این است.
هر وقت که این سروده ساده و کوتاه را می‌خوانم یا زمزمه می‌کنم، دلم برای رودکی می‌سوزد. تجربه‌های تاریخی و اجتماعی او را بیش از پیش حس می‌کنم و می‌بینم که او هنوز هم پس از گذشت 11 قرن نتوانسته است هم‌زبان یا هم‌زبانانی پیدا کند که بتوانند گفته‌ها و سروده‌هایش را درست بخوانند و بفهمند و معنی درستی از کاربردهای زبانی‌اش، در همین چند و چندین 100 بیت برجای مانده از او، به دست دهند. بارها با خود گفته‌ام اگر خدای نکرده! مجموعه سروده‌های رودکی، خواه 100 هزار بیت یا به روایتی سیزده ره صد هزار بیت، ماندگار شده بود، آن وقت چگونه می‌توانستیم دشواری‌ها و پیچیدگی‌های زبانی و بیانی پدر شعر فارسی را بشناسیم و از معنای دقیق واژگان او آگاه شویم؟
با این همه جای بسیار دریغ است که شمار فراوانی از شعرهای این شاعر بزرگ از میان رفته است یا به دست تازیان و هم‌اندیشه‌گان اعراب تباه شده است و مشتاقان فرهنگ و ادب فارسی از خوانش مضامین گونه‌گون و زیبای این سراینده توانمند محروم مانده‌اند و همین سبب شده است که ما گنجینه بزرگی از واژگان زبان فارسی و زبان‌های ایرانی میانه شرقی به ویژه زبان سغدی را از دست بدهیم، زبانی که در سده‌های سوم و چهارم هجری و پیش از آن و حتی در سده‌های پس از آن تا قرن هشتم، زبان گفتاری بیشترینه مردم ماوراءالنهر(فرارود) بوده است.
دفتر کوچک شعر رودکی افزون بر بیست و چندبار، به صورت‌های گونه‌گون، به چاپ رسیده و بسیاری از سروده‌های او به چندین زبان ترجمه شده است اما با تأسف باید گفت که در همه این چاپ‌ها، هنوز هم بدخوانی‌ها و کاستی‌ها و نادرستی‌های واژگانی و معنایی کم نیست. طبعاً برای هر خواننده آگاه این پرسش پیش می‌آید که این همه دشواری‌های زبانی که در شعر رودکی و دیگر سرایندگان و نویسندگان هم حوزه او، یعنی فرارودیان(مردم ماوراءالنهر) می‌بینیم، از کجا سرچشمه گرفته است؟...
علی رواقی «فرهنگ زبان فارسی افغانستان» را منتشر میکندرواقی در ابتدا نگاهی انداخته به دیوان‌های مختلفی که از رودکی طی دهه‌های مختلف منتشر شده است. سپس در ادامه، به ارائه ابیات به یادگار مانده از پدر شعر فارسی در قالب‌های مختلف قطعه، قصیده، غزل، رباعی و مثنوی‌ها و ابیات پراکنده پرداخته است. بخش دیگر کتاب که بر ارزش کار او افزوده، نمایه‌ای مفصل و مهم است که در انتهای کتاب مبتنی بر نمایه واژگان پهلوی، سغدی و نمایه نام‌ها و جای‌ها، ارائه شده است.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی کتاب جدید علی رواقی را در 500 نسخه و در 843 صفحه در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک قرار داده است.
انتهای پیام/
R1013197/P/S4,35/CT4 واژه های کاربردی مرتبط کتاب و ادبیات بیشتر بخوانید...All Content by Tasnim News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
منبع: تسنیم
کلیدواژه: کتاب و ادبیات کتاب و ادبیات پدر شعر فارسی ادب فارسی زبان فارسی علی رواقی کاستی ها منتشر شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۵۲۵۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌های هفته میراث‌فرهنگی؛ از پاسداشت زبان فارسی تا تجلیل از کنشگران فرهنگی
نشست هماهنگی ستاد برگزاری هفته میراث‌فرهنگی و تشریح برنامه‌های گرامی‌داشت این هفته برگزار شد. در این نشست که امروز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، در محل سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی و با حضور مدیران کل ستادی معاونت میراث‌فرهنگی و نیز حضور برخط مدیران کل و معاونان میراث‌فرهنگی استان‌ها برگزار شد، مهمترین برنامه‌های گرامی‌داشت هفته میراث‌فرهنگی تشریح شد.
فاطمه داوری مدیرکل حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در این نشست هماهنگی با بیان این که «میراث‌فرهنگی، مشارکت عمومی و مسئولیت اجتماعی» اصلی‌ترین شعار و رویکرد هفته میراث فرهنگی در سال جاری است، اظهار کرد: ابلاغیه برگزاری هفته میراث‌فرهنگی با امضای قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی به استان‌ها اعلام شده است.
او افزود: در این دستورالعمل کاملا برنامه‌های هفته میراث‌فرهنگی تشریح شده و بر این اساس مدیران کل استانی در روز‌های ۲۳ و ۲۴ اردیبهشت با برپایی نشست خبری به استقبال هفته میراث‌فرهنگی خواهند رفت و به تشریح مهمترین برنامه‌های گرامی داشت این هفته در استان‌ها خواهند پرداخت.
داوری با اشاره به روز ۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت فردوسی و نکوداشت و پاسداشت زبان فارسی، اضافه کرد: در این رابطه برنامه ملی با محوریت استان خراسان رضوی برگزار می‌شود، اما انتظار می‌رود در سایر استان‌ها نیز برنامه‌های مرتبط با پاسداشت زبان فارسی برگزار شود.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی ادامه داد: روز ۲۹ اردیبهشت روز موزه است که برنامه‌های مخصوصی در این روز تدارک دیده شده است. همچنین روز ۳۱ اردیبهشت که مصادف با سالروز تولد امام رضا است به نام روز میراث رضوی و میراث دینی نام‌گذاری شده است. ظرفیت بهره‌گیری از این میراث، در برخی از استان‌ها وجود دارد و انتظار می‌رود که مدیران کل استانی دراین باره برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند.
داوری ادامه داد: روز یکم خرداد با محوریت توجه ویژه به میراث ناملموس برنامه‌هایی اجرا خواهد شد و روز دوم خرداد که به نام روز «میراث‌فرهنگی الفبای زندگی» نام‌گذاری شده، برنامه‌ریزی‌ها باید باعث تقویت ارتباط بین میراث‌فرهنگی و بدنه مردمی شود.
او در ادامه گفت: روز‌های ۳ و ۴ خرداد نیز با توجه به سالروز آزادسازی خرمشهر و نیز روز مقاومت مردم دزفول، با تکیه بر این عنوان برنامه‌های بسیار خوبی را داریم. روز ۵ خرداد نیز به نام روز میراث دفاع مقدس نام‌گذاری شده و با توجه به ظرفیت‌های میراث دفاع مقدس در حوزه میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس برنامه‌های بسیار خوبی در این باره تدارک دیده شده است.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی یادآور شد: اهداف رویکردی و برنامه‌هایی که انتظار داریم این است که در درجه اول در برنامه‌ریزی‌ها و اهداف چند کلیدواژه مهم مانند توسعه نقش جوامع محلی، تبیین مسئولیت اجتماعی، تقویت مشارکت‌های مردمی و ... مد نظر قرار گیرد.
او یادآور شد: در سطح ملی ستادی تشکیل شده و در سطح استان نیز ستاد هفته میراث‌فرهنگی تشکیل می‌شود که ریاست آن با مدیرکل استان و دبیری آن بر عهده معاون میراث‌فرهنگی هر استان است. البته حتما در ستاد‌های استانی سایر معاونان و مدیران استانی حضور و مشارکت خواهند داشت.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در ادامه گفت: تهیه فهرستی از برنامه‌های اصلی، برگزاری نشست خبری، تهیه بسته‌های اطلاع‌رسانی، برگزاری نشست با منتخبین مردم در مجلس شورای اسلامی، راه‌اندازی شعب استانی انجمن خیرین، زیرنویس تلویزیونی به مناسبت هفته میراث‌فرهنگی، برنامه‌ریزی برای جلسه با امام جمعه، استفاده از ظرفیت‌های گرافیکی و تبلیغات محیطی، برگزاری جلسه شورای فرهنگ عمومی با موضوع میراث‌فرهنگی، حضور مدیران کل استانی به‌عنوان سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه، تجلیل از فعالان و کنشگران حوزه میراث‌فرهنگی، تدوین بسته‌های بازدید مسئولان و استادان دانشگاه‌ها و نخبگان، برگزاری جشنواره کودک و میراث‌فرهنگی در تمامی موزه‌ها و اماکن تاریخی و ... از مهمترین سرفصل‌های برنامه‌های هفته میراث‌فرهنگی است.
در این نشست همچنین فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی، مدیرکل امور موزه‌ها، مدیرکل امور استان‌ها، مدیرکل پایگاه‌های ملی و جهانی و رئیس کل موزه ملی به تشریح برنامه‌های مرتبط با هفته میراث‌فرهنگی در حوزه سازمان و اداره‌کل متبوع خود پرداختند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری میراث و گردشگری
هفت مصدوم و کشته بر اثر برخورد سواری تارا و پراید در بویین میاندشت